Depressiya nədir, simptomları və növləri hansılardır?

Depressiya nədir?

Depressiya ən geniş yayılmış psixi pozuntudur.Adi emosional dəyişikliklərdən fərqli olaraq depressiyada əhvali-ruhiyyənin enməsi ilə digər emosional pozuntular xəstəlik fonunda olur və bir sıra hallarda müxtəlif səbəblərə görə meydana çıxır.

İnsanlar zaman-zaman özlərini hüznlü və bədbəxt hiss edirlər.İşindən ayrılmaq,sevdiyini itirmək və  ya müvəffəqiyyətli ola bilməmək hüznə gətirib cıxaran həyat hadisələrindəndir.Qısaca hüzn normal həyatın bir parçasıdır,ancaq bu hüznlü vəziyyətin uzanması və qeyri müəyyən səbəblə ortaya çıxması ruh sağlamlığı problemidir və depressiya olaraq təyin olunar.Depresiya duyğu, düşüncə və davranışa təsir edir.Müalicə edilmədiyi təqdirdə aylar illər,bəzəndə ömür boyu qala bilər.

Depressiv pozuntu diaqnozunun qoyulması üçün depressiv simptomlar 2 həftədən az olmayan müddətdə qeyd olunmalıdır.İstisna hal kimi ağır depressiv epizodun kəskin başlanğıcı ola bilər ki,bu zaman müvafiq simptomların daha qısa müddət davam etməsinə baxmayaraq diaqnoz təyin edilə bilər.

Depressiyanın simptomları mürəkkəb ola bilər və insanlar arasında geniş şəkildə fərqlənə bilər. Əgər depressiyadasınızsa, özünüzü kədərli, ümidsiz hiss edə və əvvəllər həzz aldığınız şeylərə marağınızı itirə bilərsiniz.

Semptomlar həftələr və ya aylarla davam edir və işinizə, sosial həyatınıza və ailə həyatınıza müdaxilə edəcək qədər pisdir.

Psixoloji simptomlar

Depressiyanın psixoloji əlamətlərinə aşağıdakılar daxildir:

• davamlı əhval-ruhiyyənin aşağı enməsi(bütün gün ərzində və ya günün çox hissəsi ərzində);
• ümidsiz və çarəsiz hiss etmək;
• göz yaşı hiss etmək;
• günahkarlıq hissi;
• başqalarına qarşı əsəbi və dözümsüzlük hissi;
• heç bir motivasiyanın və marağın olmaması;
• qərar qəbul etməkdə çətinlik çəkir;
• həyatdan heç bir həzz almamaq;
• fəallığın azalması və tez yorulma;
• intihar  düşüncələri və ya özünüzə zərər verməkdüşüncələri;

Fiziki simptomlar

Depressiyanın fiziki əlamətlərinə aşağıdakılar daxildir:

• adi haldan daha yavaş hərəkət etmək və ya danışmaq;
• iştahda və ya çəkidə dəyişikliklər (adətən azalır, lakin bəzən artır);
• qəbizlik;
• Özünü qiymətləndirmənin və özünə inamın enməsi;
• enerji çatışmazlığı;
• gələcəyə bədbin bə ümidsiz baxışlar;
• yuxu pozğunluğu – məsələn, gecə yuxuya getməkdə çətinlik çəkmək və ya səhər tezdən oyanmaq;

Sosial simptomlar;

• Depressiyanın sosial əlamətlərinə aşağıdakılar daxildir:
• dostlarla təmasdan qaçmaq və daha az ictimai fəaliyyətdə iştirak etmək
• hobbi və maraqlarınızı laqeyd etmək
• evinizdə, işinizdə və ya ailə həyatınızda çətinliklərin olması

Kədər və depressiya

Kədər və depressiyanı ayırd etmək çətin ola bilər. Onlar eyni xüsusiyyətləri paylaşırlar, lakin aralarında əhəmiyyətli fərqlər var.

Kədər itkiyə tamamilə təbii cavabdır, depressiya isə xəstəlikdir.

Kədərlənən insanlarda depressiya əlamətləri ola bilər, lakin onlar adətən zamanla yaxşılaşır. Bəzi insanlar üçün itkin düşmə depressiyaya səbəb ola bilər.

Kədərlənirsinizsə, kədər hissi keçirməyiniz normaldır. Depressiyanın bəzi digər simptomları kədər və yas hissi ilə nadirdir, məsələn, intihar düşüncələri, psixoz əlamətləri və ümidsizlik və ya günahkarlıq hissi.

Depressiyanın digər növləri

Depressiyanın müxtəlif növləri var və depressiyanın simptomlardan biri ola biləcəyi bəzi şərtlər var. Bunlara daxildir:

• doğuşdan sonrakı depressiya– bəzən yeni analar, atalar və ya tərəfdaşlar uşaq dünyaya gətirdikdən sonra depressiyaya düşürlər; bu postnatal depressiya kimi tanınır və digər depressiya növlərinə bənzər şəkildə, danışıq terapiyası və antidepresan dərmanlarla müalicə olunur.
• bipolyar pozğunluq– “manik depressiya” kimi də tanınır, bipolyar pozğunluqda həm depressiya, həm də həddindən artıq yüksək əhval-ruhiyyə (maniya) olur; depressiyanın simptomları depressiyaya bənzəyir, lakin maniya hücumlarına qumar oynamaq, pul xərcləmək daxil ola bilər.
• Mövsümi affektiv pozğunluq (SAD)– “qış depressiyası” kimi də tanınır, SAD adətən qışla əlaqəli mövsümi bir depressiya növüdür.
• Premenstrüel disforik pozğunluq (PMDD) – menstruasiya başlamazdan bir neçə həftə əvvəl depressiya və narahatlıq hissi daxil olmaqla simptomların olduğu premenstrüel sindromun (PMS)ağır bir növü

Günün çox hissəsi, hər gün, 2 həftədən çox depressiya əlamətləri hiss edirsinizsə, həkimə müraciət edin.