Epilepsiya və Hamiləlik

Epilepsiya xəstəliyi beyindəki neyronların anidən və nəzarətsiz şəkildə boşalmasına deyilir. Bunun nəticəsində xəstədə qeyri-iradi qıcolmalar, duyğu dəyişiklikləri və şüurda dəyişikliklərə rast gəlinir. Bu xəstəlik tutmalar şəklində baş verir. Bu tip tutmalar arasındakı müddətdə isə xəstə sağlam bir insandır. Nəzərə almaq lazımdır ki, şəxsin həyatında yalnızca bir dəfə tutma keçirməsi onun epilepsiya xəstəsi olduğu anlamına gəlmir.

Hər bir xanımın arzusu dünyaya sağlam övlad gətirməkdir. Dünyaya övlad gətirəcək hər bir ana hamiləlik öncəsi, hamiləlik dönəmi və sonrasında müayinələrdən keçməli və tam sağlam olmalıdır. Lakin bəzən müəyyən xəstəliklər var ki, müalicəsi uzun vaxt davam edə bilər. Qadınların ən böyük arzularından olan hamiləliyin epilepsiya xəstəliyinin müalicəsi ilə birgə davam etdirilməsi mümkün haldır. Epilepsiya xəstəsi olan insanların əksəriyyəti sağlam körpələr dünyaya gətirsə də, hamiləliyiniz zamanı xüsusi qayğıya ehtiyacınız ola bilər. Bilməli olduğunuz vacib şərtlərdən biri də budur.

Epilepsiya hamilə qalmağı çətinləşdirirmi?

Tək başına epilepsiya hamilə qalma qabiliyyətinə təsir etmir. Tutmaları müalicə etmək üçün istifadə edilən bəzi dərmanlar hamilə qalmağı çətinləşdirə bilər. Və bəzi antiepileptik dərmanlar hormonal doğum nəzarət üsullarının müsbət təsirlərini azalda bilər. Əgər körpə sahibi olmağı düşünürsünüzsə, dərmanlarınıza dəyişiklik etməyinizin lazım olub-olmadığını həkiminizlə məslsəhətləşin.

Epilepsiya hamiləliyə necə təsir edir?

Hamiləlik zamanı tutma baş verdikdə aşağıdakı problemlərin yaranma riski var:

• Fetal ürək dərəcəsinin yavaşlaması
• Dölün oksigeninin azalması
• Vaxtından əvvəl doğuş
• Aşağı doğum çəkisi
• Dölün zədələnməsinə, plasentanın uşaqlıqdan vaxtından əvvəl ayrılmasına və ya hətta dölün itməsinə səbəb ola biləcək yıxılma kimi ananın travması

Bu narahatlıqlar üçün riskinizin nə qədər yüksək olması tutduğunuz tutma növündən asılıdır. Risk səviyyəniz barədə öz həkiminizlə məsləhətləşməyiniz mütləqdir.

Hamiləlik zamanı epilepsiya dəyişirmi?

Hər kəsin orqanizmi hamiləliyə fərqli reaksiya verir. Epilepsiya xəstəsi olan əksər hamilə insanlar üçün tutmaların sayı təxminən eyni qalır və ya tutmalar daha az olur. Digərləri üçün, xüsusən də yuxu pozğunluğu olanlar və ya göstərişlərə uyğun olaraq dərman qəbul etməyənlər üçün hamiləlik tutma sayını artıra bilər.

Bəs dərmanlar?

Hamiləlik dövründə qəbul etdiyiniz dərmanlar körpənizə təsir edə bilər. Doğuş qüsurları, o cümlədən yarıq damaq, sinir borusu qüsurları, skelet problemləri, ürək və sidik yolları problemləri – tutma əleyhinə dərmanlarla əlaqəli potensial yan təsirlərdən bəziləridir. Risk daha yüksək dozalarda və birdən çox qıcolma əleyhinə dərman qəbul etdikdə artır.

Əgər hamiləlikdən əvvəl doqquz ay ərzində qıcolma keçirməmisinizsə, hamiləliyiniz zamanı tutma ehtimalınız daha azdır. Əgər 2-4 il ərzində qıcolma keçirməmisinizsə, tutmasız qalıb-qalmayacağınızı görmək üçün hamilə qalmadan əvvəl dərman qəbulunu azalda bilərsiniz. Dərmanlarınızdan hər hansı birini qəbul etməyi dayandırmazdan əvvəl həkiminizlə məsləhətləşin.

Əksər insanlar üçün hamiləlik dövründə epilepsiya müalicəsini davam etdirmək daha yaxşıdır. Riskləri minimuma endirmək üçün həkiminiz tutma növünüz üçün təsirli olan ən təhlükəsiz dərman və dozanı təyin edəcək. Antiepileptik dərmanların dozası hamiləliyiniz boyunca izlənilməli və ehtiyac olduqca artırılıb azaldılmalıdır.

Hamiləliyə necə hazırlaşmalıyam?

Hamilə qalmağa cəhd etməzdən əvvəl, hamiləliyinizi idarə edəcək həkim ilə görüş təyin edin. Yüksək riskli hamiləlikdə ixtisaslaşmış bir həkimlə danışmaq daha məqsədə uyğundur. Sağlamlıq komandanızın digər üzvləri ilə də görüşün, məsələn, ilkin tibbi yardım təminatçınız və nevroloqunuz. Onlar epilepsiyanızı nə qədər yaxşı idarə etdiyinizi qiymətləndirəcəklər. Həkimləriniz hamilə qalmazdan əvvəl sizə lazım ola biləcək müalicə dəyişikliklərini də nəzərdən keçirməli və tövsiyyələrini sizə bildirməlidirlər.

Əgər hamilə qalmadan əvvəl tez-tez qıcolmalarınız varsa, epilepsiyanız daha yaxşı idarə olunana qədər hamilə qalmamağınız tövsiyə oluna bilər.

Tutma əleyhinə dərmanlarınızı təyin olunduğu kimi qəbul edin. Həkiminizlə danışmadan dozanı tənzimləməyin və ya dərman qəbul etməyi dayandırmayın. Nəzarət olunmayan tutumalar, ehtimal ki, körpəniz üçün dərmanlardan daha çox risk yaradır.

Sağlam həyat tərzi seçimləri etmək də vacibdir:

• Sağlam qidalanın.
• Lazımi vitaminlər qəbul edin (həkim məsləhəti ilə).
• Kifayət qədər yuxu alın.
• Kofein, siqaret, spirt və qeyri-qanuni narkotiklərdən çəkinin və s.

Prenatal ziyarətlər zamanı nə gözləmək olar?

Hamiləlik dövründə həkiminizə tez-tez müraciət edəcəksiniz. Çəkiniz və qan təzyiqiniz hər ziyarətdə yoxlanılacaq. Dərman səviyyənizi izləmək üçün tez-tez qan testlərinə ehtiyacınız ola bilər.

Hamilə olanda qıcolma keçirsəm nə etməli?

Tutmalar təhlükəli ola bilər, lakin hamiləlik zamanı tutma keçirən bir çox insan sağlam körpələr dünyaya gətirir. Tutma haqqında dərhal həkiminizə məlumat verin. Dərmanlarınız dəyişdirilməli ola bilər. Əgər hamiləliyin son bir neçə ayında qıcolma keçirsəniz, həkiminiz körpənizə xəstəxanada nəzarət edə bilər.

Körpəmin yaxşı olduğuna necə əmin ola bilərəm?

Həkiminiz tərəfindən hamiləlik boyu körpənizin sağlamlığına nəzarət edilir. Körpənizin böyüməsini və rifahını izləmək üçün tez-tez ultrasəs müayinələri edilməlidir. Həkiminiz digər lazımi testləri də təklif edə bilər.

Epilepsiya xəstəsi olan insanların əksəriyyəti körpələrini problemsiz dünyaya gətirirlər. Doğuş zamanı qıcolmalar tez-tez baş verməyə bilər. Doğuş zamanı tutma varsa, venadaxili dərmanlarla dayandırıla bilər.

Əgər tutma əleyhinə dərmanınızın dozası hamiləlik üçün dəyişdirilibsə, körpəniz doğulduqdan qısa müddət sonra hamiləlikdən əvvəlki səviyyəyə qayıtmaq barədə həkiminizlə danışın. Bu, tutmalarınızı nəzarət altında saxlamağa və dərmanlarınızı təhlükəsiz səviyyədə qəbul etmənizə kömək edəcək.

Körpəmi əmizdirə biləcəyəmmi?

Epilepsiyadan əziyyət çəkən insanların əksəriyyəti, hətta tutma əleyhinə dərman qəbul edənlər üçün ana südü ilə qidalanma təşviq edilir. Sağlamlıq təminatçınızla ana südü ilə qidalanmanı əvvəlcədən müzakirə edin. Qidalanmadan sonra dərman qəbul etməli ola bilərsiniz. Və bəzən dərman dəyişdirmək lazım gələ bilər.