Koronavirusla xəstələnən bəzi insanlarda nevroloji simptomlar inkişaf edir
Koronavirusla xəstələnən bəzi insanlarda nevroloji simptomlar inkişaf edir. Elm adamları bunun səbəbini başa düşməkdə çətinlik çəkirlər. COVID-19 pandemiyasının ilk aylarında həkimlər xəstələrin nəfəsini tutmaq üçün mübarizə aparırdılar. Əsasən ağ ciyər və qan dövranı sistemindəki zərərlərin müalicəsinə diqqət yetirirdilər. Ancaq həkimlər o zaman da xəstələrdən nevroloji təsirlərə dair dəlillər toplanırdı. COVID-19 xəstəxanasına yerləşdirilən bəzi insanlar nevroloji problemlə qarşılaşırdılar: təlaş, pankik atak və həyəcan.
Aprel ayında Yaponiyada bir qrup həkim, COVID-19 olan beyin toxumalarında şişlik və iltihab olan birinin ilk hesabatını verdilər. Başqa bir hesabat, miyelin pozulması olan bir xəstədə, neyronları qoruyan və çoxsaylı skleroz kimi nörodejenerativ xəstəliklərdə zərər görən yağlı bir örtük olduğunu aşkar etdilər.COVID-19 pandemiyasının miqyası, minlərlə, hətta on minlərlə insanın bu simptomlara sahib ola biləcəyini və nəticədə bəzilərinin ömürlük problemlərlə qarşılaşa biləcəyini göstərir.
Yenə də tədqiqatçılar əsas suallara, məsələn, bu şərtlərdə neçə nəfərin olduğu və kimin risk altında olduğu kimi əsas suallara cavab verməkdə çətinlik çəkirlər. Ən əsası, bu xüsusi simptomların niyə özünü göstərdiyini bilmək istəyirlər.
Viruslar beyinə müdaxilə edib yoluxdura bilsə də, SARS-CoV-2-nin bunu əhəmiyyətli dərəcədə edib-etmədiyi aydın deyil. Nevroloji simptomlar bunun əvəzinə immun sisteminin həddindən artıq stimullaşdırılması nəticəsində yarana bilər. Bunu tapmaq çox vacibdir, çünki bu iki müxtəlif yönlü xəstəlik tamamilə fərqli müalicə tələb edir.
COVİD-19 təsirinə məruz qalan beyinlər
Nevroloqlar İngiltərədəki COVID-19 sinir və ya psixiatrik təsir göstərən 125 nəfər üçün klinik detalları analiz edib. Məlum olub ki, koronavirus xəstələrinin 62%-i beyin qan tədarükündə qanaxma kimi ziyan görmüş, 31%-i qarışıqlıq və ya uzun müddət şüursuzluq kimi zehni vəziyyətlərini dəyişdirmişdir – bəzən isə ensefalit, beyin toxumasının şişməsi kimi problemlə qarşılaşıblar. Zehni vəziyyəti dəyişdirmiş on nəfərdə isə psixoz inkişaf etmişdir.
Daha az yayılmış komplikasiyalar arasında Guillain-Barré sindromuna xas olan periferik sinir zədələnmələri və Zandinin narahatlıq və travma sonrası stres pozğunluğu kimi “hodgepodge” adlandırdığı xəstəliklər var. Bənzər simptomlar koronavirusların da səbəb olduğu kəskin tənəffüs sindromu (SARS) və Yaxın Şərq tənəffüs sindromu (MERS) epidemiyalarında görülmüşdür. Ancaq bu epidemiyalara daha az insan yoluxdu, buna görə daha az məlumat mövcuddur.
